top of page

KATEDRA KULTURY INFORMACYJNEJ

I ZARZĄDZANIA INFORMACJĄ

 

Katedra Kultury Informacyjnej i Zarządzania Informacją kierowana przez dr hab. prof. UP Hannę Batorowską rozpoczęła swoją działalność w październiku 2014 roku na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Wraz z Katedrą Bezpieczeństwa Narodowego, Katedrą Edukacji dla Bezpieczeństwa, Katedrą Wychowania Obywatelskiego i Katedrą Bezpieczeństwa Społecznego tworzy strukturę Instytutu Bezpieczeństwa i Edukacji Obywatelskiej.

 

W roku akademickim 2013/2013 w skład Instytutu wchodziła Katedra Technologii i Mediów Edukacyjnych prowadzona przez prof. nadzw. dr. hab. Janusza Morbitzera. Problematykę badawczą i kierunki działalność Katedry najlepiej charakteryzuje Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe Człowiek – Media – Edukacja (wcześniej znane pod nazwą: Techniki komputerowe w przekazie edukacyjnym

i Komputer w edukacji), które od 1992 do 2014 roku gromadziło w auli Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie czołowych przedstawicieli nauk technicznych i humanistycznych z różnych środowisk akademickich w Polsce. Wspólny dyskurs nad zrównoważonym rozwojem człowieka w cyfrowym świecie zapoczątkował badania nad kulturą informacyjną jednostki i ochroną infosfery w kontekście problemów ekologii informacji.

 

Katedra Kultury Informacyjnej i Zarządzania Informacją przejęła ten obszar badań nad cyberkulturą, podejmuje nowe problemy związane z bezpieczeństwem informacyjnym oraz kontynuuje badania nad wybranymi problemami z zakresu informatologii, rozpoczętymi w okresie, gdy jej kierownik dr hab. prof. UP Hanna Batorowska prowadziła Katedrę Nauki o Informacji i Edukacji Informacyjnej w Instytucie Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Pedagogicznego.

 

Od Pracowni Dokumentacji i Informacji Naukowej

oraz Katedry Nauki o Informacji i Edukacji Informacyjnej

do Katedry Kultury Informacyjnej i Zarządzania Informacją

 

Profil Katedry Nauki o Informacji i Edukacji Informacyjnej ewoluował wraz ze zmianą jej nazwy. Powstała w 1999 roku jako Pracownia Dokumentacji i Informacji Naukowej i była do 2003 roku kierowana przez dr Barbarę Kamińską-Czubałę, a następnie, z przerwami, przez dr Hannę Batorowską. W roku 2006 uzyskała status Zakładu Informacji Naukowej i Dokumentacji (ZINiD), w którym pracownicy mieli wspólny obszar zainteresowań badawczych skoncentrowany wokół szeroko rozumianych problemów informacji naukowej i technologii informacyjnej. Natomiast działalnością dydaktyczną obejmowali szereg przedmiotów na studiach stacjonarnych, niestacjonarnych

i podyplomowych takich jak: nauka o informacji, technologia informacyjna (systemy informacyjno-wyszukiwawcze, bazy danych, Internet jako narzędzie informacji), metody pracy w bibliotece - informacja naukowa, fakultety (technologia informacyjna w kształceniu ogólnym, architektura informacji, multimedia w edukacji), bibliografia, edukacja medialna, metodyka nauczania technologii informacyjnej, szkolna pracownia komputerowa, Internet w edukacji, technologia informacyjna w bibliotece i zarządzaniu szkołą, działalność informacyjna biblioteki szkolnej, szkolne centrum informacji, edytorstwo elektroniczne, promocja i reklama, technologia informacyjna w zarządzaniu bibliotekami i placówkami oświatowymi. Obecnie do przedmiotów tych należy także kultura organizacyjna w bibliotekach, kultura informacyjna w społeczeństwie wiedzy, architektura informacji, zarządzanie informacją i wiedzą w organizacjach, humanistyczne wymiary Internetu, komunikacja językowa w Internecie, zarządzanie informacją w serwisach internetowych, infobrokerstwo, techniki prezentowania informacji, ewaluacja źródeł i procesów informacyjnych, biblioteki w społeczeństwie informacyjnym, ocena jakości usług informacyjnych itd.

 

W 2010 roku, wraz z przyznaniem kierownikowi ZINiD tytułu profesora nadzwyczajnego, został on przekształcony w Katedrę Informacji Naukowej i Dokumentacji, która na początku 2013 roku otrzymała nazwę Katedry Nauki o Informacji i Edukacji Informacyjnej. Nazwa ta jest adekwatna do podejmowanych od czternastu lat działań w zakresie rozwoju edukacji informacyjnej w środowisku oświatowym, szczególnie wśród nauczycieli bibliotekarzy, kształcenia kompetencji informacyjnych uczniów i studentów, tworzenia standardów

w zakresie information literacy, szerzenia szeroko rozumianej kultury informacyjnej w środowisku lokalnym, jej popularyzacji

i wdrażania projektów służących jej ukonstytuowaniu, np. modelu szkolnego centrum dydaktycznego. Część z tych działań została opisana w artykule pt.: Jak stworzyć nowoczesne centrum informacji w regionie przy współpracy z ośrodkiem akademickim? (na przykładzie współpracy pomiędzy IINiB Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie i ZS im. W. Goetla w Suchej Beskidzkiej). Koncepcja takiego centrum informacji była wielokrotnie sygnalizowana na konferencjach typu Informatyka w Szkole, Komputer w edukacji, Informatyczne przygotowanie nauczycieli, Techniki komputerowe w przekazie edukacyjnym, Media a edukacja, Technologia informacyjna w zmieniającej się edukacji, Krajowe Forum Informacji Naukowej i Technicznej, Edukacja XXI wieku.

 

Zespół Katedry łączy wspólny obszar zainteresowań naukowych oscylujący wokół zagadnień kultury informacyjnej, zachowań informacyjnych i potrzeb użytkowników informacji, edukacji czytelniczej i medialnej, technologii informacyjnej, architektury informacji, zarządzania informacją w serwisach internetowych, bibliotek cyfrowych, technik prezentowania informacji, funkcjonowania informacji prasowej ect. Problematyka ta jest prezentowana podczas zebrań naukowych Katedry oraz na ogólnopolskich i międzynarodowych konferencjach naukowych, w których czynnie wszyscy uczestniczą. Katedra łączy wspólnymi zainteresowaniami obecnie pięć osób, tj. dr hab. prof. UP Hannę Batorowską, dr Barbarę Kamińską-Czubałę, dr Sabinę Kwiecień, dr Adama Bańdo, dr Michała Rogoża, dr Stanisława Skórkę. W roku akad. 2011/2012 Katedra miała zaszczyt zaliczyć do swojego grona prof. zw. dr hab. Wiesława Babika. Ze względu na szybki rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych i wkraczanie jej do wszystkich procesów biblioteczno- informacyjnych, podjęto współpracę w zakresie dydaktyki z pracownikami spoza Katedry. Przez cały czas funkcjonowania jednostki w strukturze IINiB, jej działalność dydaktyczną wspierały w różnych okresach następujące osoby: prof. zw. dr hab. Jacek Migdałek, prof. dr hab. Janusz Morbitzer, dr Krystyna Moszner, dr Maria Zając, dr Irena Pulak, dr Sabina Cisek, dr Dorota Kamisińska, mgr Halina Władyka, mgr Małgorzata Wieczorek-Tomaszewska, mgr Patrycja Hrabiec, mgr Marzena Błach, mgr Ewa Piotrowska, mgr Dorota Witczak,

a z pracowników naszego Instytutu: prof. UP dr hab. Andrzej Dróżdż, dr Lidia Ippoldt, dr Wanda Matras, dr Beata Langer, dr Marek Kolasa, dr Adam Ruta, dr Grzegorz Nieć, mgr Dorota Wilk, mgr Halina Grzywacz oraz wielu specjalistów czasowo związanych z realizacją studiów podyplomowych. Nie bez znaczenia dla rozwoju Katedry zostało powierzenie dr. Stanisławowi Skórce funkcji dyrektora Biblioteki Głównej UP w Krakowie, a dr. Michałowi Rogożowi funkcji p.o. dyrektora IINiB tejże uczelni.

 

Początkowo działalność Katedry związana była bibliotekarstwem traktowanym w sposób holistyczny, jako placówka, której przedmiotem procesu informacyjnego były nie tylko zbiory dokumentalne, ale wszelka informacja dostarczana i przetwarzana różnymi kanałami i przy użyciu różnych technologii. Dotyczyła zatem teorii, metodyki i praktyki procesu komputeryzacji bibliotek i automatyzacji procesów biblioteczno-informacyjnych oraz działalności wydawniczej ośrodków informacji naukowej. Równolegle podejmowane były prace odnoszące się do analizy biblioteki jako placówki edukacyjnej. W tym obszarze ówczesna Pracownia Dokumentacji i Informacji Naukowej wpisała się w realizację zadań jakie przed środowiskiem akademickim stanęły w wyniku wdrażania reformy oświaty z 1999 roku. Wprowadzenie do dydaktyki szkolnej zajęć z technologii informacyjnej oraz edukacji czytelniczej i medialnej wymagało zmiany programów kształcenia akademickiego nauczycieli. Opracowano wówczas w ramach projektów grantowych program Studiów Podyplomowych Technologii Informacyjnej (kierownik: dr H. Batorowska), który uzyskał wyróżnienie przez MEN (grant nr. 23.3) oraz kilka projektów edukacyjnych na kursy kwalifikacyjne i doskonalące w zakresie technologii medialnej i informacyjnej (dr H. Batorowska,

dr B. Kamińska-Czubała). Dla potrzeb słuchaczy Studiów Podyplomowych Technologii Informacyjnej dodatkowo uruchomiono kursy „Intel – Nauczanie ku przyszłości” prowadzone przez trenera tego programu, dr. Stanisława Skórkę (kurs ukończyło ok. 60 słuchaczy). Uruchomiono także Studia Podyplomowe Marketingu i Zarządzania Bibliotekami i Placówkami Kulturalnymi (kierownik: dr A. Bańdo) oraz pierwsze w Polsce Studia Podyplomowe Architektury Informacji (kierownik: dr S. Skórka). Włączono się także w realizację Studiów Podyplomowych Edukacji Medialnej i Czytelniczej opracowanych przez dr. Bożenę Pietrzyk. W 2010 roku uruchomiono dwie edycje kursu dla bibliotekarzy w ramach projektu autorstwa Barbary Kamińskiek-Czubały pt.: Zarządzanie informacją w bibliotecznych serwisach internetowych realizowanego w ramach zadania 17 Kapitału Ludzkiego dla projektu „Rozwój potencjału dydaktycznego UP w Krakowie”. Cały zespół Katedry włączył się w prace nad realizacją tego projektu.

 

Specyfiką naszych studiów w skali ogólnokrajowej było wypracowanie nowego modelu biblioteki szkolnej przekształconej w szkolne centrum dydaktyczne oraz kształcenie w zakresie edukacji informacyjnej. Pracownicy Katedry włączyli się do interdyscyplinarnego dyskursu naukowego na temat znaczenia edukacji informacyjnej w tworzącym się społeczeństwie informacyjnym. Czynnie brali udział

w przedsięwzięciach podejmowanych przez różne instytucje na rzecz rozwoju tego społeczeństwa, takich jak międzynarodowe (Niemcy, Austria, Wielka Brytania, Dania, Holandia, Szwajcaria, Włochy, Anglia, Belgia) i ogólnopolskie konferencje naukowe (Kraków, Gdańsk, Poznań, Toruń, Warszawa, Elbląg, Częstochowa, Wrocław, Katowice, Dąbrowa Górnicza itd.), sympozja i warsztaty dla nauczycieli

w środowiskach lokalnych (Sucha Beskidzka, Kraków, Gliwice), których celem było propagowanie nowego modelu biblioteki i jej funkcji edukacyjnych oraz nowych zastosowań w zakresie teorii i praktyki informacji naukowej.

 

Katedra czynnie współpracuje ze środowiskiem bibliotekarskim i oświatowym w zakresie prowadzenia szkoleń, kursów, wykładów, organizacji konferencji, sympozjów, warsztatów, udziału w komisjach kwalifikacyjnych i konkursowych, w pracach redakcyjnych

i recenzyjnych itp. Zorganizowano lub współorganizowano następujące konferencje: Kształcenie dla przyszłości w szkolnym skomputeryzowanym centrum informacji (Sucha Beskidzka, 24-25 maja 2002 r); Bibliotekarstwo szkolne i kształcenie bibliotekarzy

w Wielkiej Brytanii – spotkania i wykłady prof. Franka Hogga, dyrektora International Graduale Summer School, prezesa School Library Association, dla pracowników IINiB (Kraków 2003,2005,2006); Centrum informacji dla potrzeb środowiska lokalnego (Sucha Beskidzka,

2 marca 2004 r); Centrum Informacyjne przyszłością polskiej szkoły - Ogólnopolska Konferencja Naukowa (Warszawa 15 maja 2004 r)

w Ośrodku Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów; Pokonferencyjne obrady połączone z prezentacjami firm zajmujących się oprogramowaniem dla szkół (VULCAN, Novell) oraz warsztatami dotyczącymi oprogramowania bibliotecznego SOWA, SOWA 2, MOL 2000+; lekcjami pokazowymi w Komputerowym Centrum Informacji Interkl@sy (Sucha Beskidzka, maj 2002) ; Spotkanie autorskie zorganizowane w ramach Krakowskich Targów Książki z autorką „Praktycznego przewodnika po Internecie dla bibliotekarzy”, Bożeną Boryczką, połączone z wystąpieniami referatowymi na temat tworzenia Centrów Multimedialnych i Informacyjnych zorganizowane dla pracowników i studentów IINiB. (Kraków 24 października 2003 r); Perspektywy współpracy bibliotek pedagogicznych z bibliotekami szkolnymi - Seminarium naukowe dla dyrektorów i kadry kierowniczej Bibliotek Pedagogicznych Małopolski zorganizowane wspólnie

z Małopolskim Kuratorium Oświaty w Krakowie w dniu 7 czerwca 2006 roku w siedzibie Biblioteki Pedagogicznej w Krakowie.; Biblioteka szkolna miejscem pracy twórczej - Forum Małopolskich Nauczycieli Bibliotekarzy zorganizowane przy współpracy TNBiSzP - Oddział Krakowie (10 czerwca 2006 r) w sali multimedialnej IINiB AP w Krakowie. Katedra była także organizatorem w kolejnych latach szeregu konferencji i warsztatów w Suchej Beskidzkiej, np.: Kultura informacyjna i biblioteki w środowisku lokalnym (2010), Biblioteka szkolna

w środowisku lokalnym (2011), Kultura organizacyjna w bibliotekach (2012), Biblioteka w świecie cyfrowym. Kultura – Edukacja – Wychowanie informacyjne (2013).

 

Na uwagę zasługuje także wieloletnia współpraca (2009-2012) z Narodowym Biurem Kontaktowym Programu e-Twinning w Polsce Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji (FRSE) w Warszawie w ramach Ogólnopolskiego Konkursu nt.: e-Twinning w szkolnej bibliotece realizowany w ramach Programu e-Twinning w szkołach podstawowych, gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Z ramienia Katedry prof. UP dr hab. H. Batorowska i dr B. Kamińska-Czubała pełniły funkcję członków Jury Konkursu, tworzyły kryteria oceny prac konkursowych i oceniały prace konkursowe. W latach 2008-2009 brały udział także w pracach jury Ogólnopolskiego Konkursu na najlepszy scenariusz zajęć w bibliotece szkolnej zrealizowany metodą projektu. Konkurs organizował Ośrodek Edukacji Informatycznej

i Zastosowań Komputerów w Warszawie. Pracownicy Katedry reprezentowali także Instytut w trzech kolejnych edycjach ogólnopolskiej konferencji E-learning wyzwaniem dla bibliotek, w Elblągu, Warszawie i Częstochowie, prowadząc sesje, występując z referatami, recenzując materiały konferencyjne, opracowując materiały, reprezentując patrona naukowego konferencji, tj. IINIB UP w Krakowie. Twórcą pomysłu był Ośrodek Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie.

 

Nie sposób wymienić wszystkich inicjatyw naukowych, dydaktycznych i organizacyjnych, których autorami i animatorami byli i są pracownicy Katedry Nauki o Informacji i Edukacji Informacyjnej. Do interesujących przedsięwzięć zaliczyć można prowadzenie Bibliotecznego Serwisu Sieciowego oraz realizowane przy współpracy Biblioteki Głównej UP prace nad Pedagogiczną Biblioteką Cyfrową (B. Kamińska-Czubała), utworzenie wortalu Wirtualna Historia Książki i Bibliotek (S. Skórka). Wszystkie one wpisują się w obszar edukacji informacyjnej i szerzenia kultury informacyjnej młodzieży i ludzi dorosłych.

 

Na zakończenie należy nadmienić, że nauczyciele akademiccy z Katedry Nauki o Informacji czynnie uczestniczą w pracach Polskiego Towarzystwa Informacji Naukowej (S. Skórka, H. Batorowska), Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (M. Rogoż), Towarzystwa Nauczycieli Bibliotekarzy Szkół Polskich (H. Batorowska, B. Kamińska-Czubała), Komisji Egzaminacyjnej i Kwalifikacyjnej dla Nauczycieli ubiegających się o awans zawodowy (H. Batorowska – jako ekspert MENiS w latach 2001-2011), Europejskiego Stowarzyszenia Architektów Informacji Contry IA Ambassador przy American Society for Information Science and Technology (S. Skórka – jako krajowy ambasador), School Library Association (B. Kamińska-Czubała), ISCO - International Society for Knowledge Organization (H. Batorowska, B. Kamińska-Czubała, M. Rogoż)).

 

W Katedrze przygotowywane są obecnie rozprawy habilitacyjne dr. Barbary Kamińskiej-Czubały na temat Zachowań informacyjnych

w życiu codziennym, dr. Stanisława Skórki na temat Architektury informacji w nauce o informacji, dr. Adama Bańdo na temat Krakowskiego Czasu w okresie autonomii galicyjskiej oraz dr. Michała Rogoża pt.: Od książek ideologicznie niepożądanych do wielowymiarowo obecnych.        

 

Z dniem 9 października 2014 roku, wraz z utworzeniem Katedry Kultury Informacyjnej i Zarzadzania Informacją w IBiEO przestała funkcjonować w Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie utworzona przez prof. nadzw. dr. hab. Janusza Morbitzera Katedra Technologii i Mediów Edukacyjnych, natomiast utworzona przez prof. UP dr. hab. Hannę Batorowską Katedra Nauki o Informacji i Edukacji Informacyjnej pozostała w IINIB i od 2015 roku prowadzona jest przez dr. hab. Marka Kolasę.

 

bottom of page